Anemia jest poważniejsza niż myślisz!
Problem anemii znany jest wielu osobom i nie jest to rzadka choroba, bardzo wiele osób jej doświadczyło. Często wydaje się, że anemia to choroba spowodowana brakiem żelaza, a jej głównymi objawami są bladość, ospałość i gorsze samopoczucie. Rzeczywiście te przypadłości towarzyszą chorobie, ale problem jest znacznie poważniejszy. Anemia ma wiele odmian, które wywołane są innymi przyczynami i dają inne dolegliwości – często bardzo uciążliwe. Niestety choroba jest o wiele poważniejsza niż by się wydawało, dlatego nie wolno jej lekceważyć. Nieleczona może doprowadzić do spustoszenia w organizmie, a tym samym do śmierci.
Objawy anemii są dość charakterystyczne, jednak w bardzo łatwy sposób można pomylić niedokrwistość z inną jednostką chorobową. Wśród najczęściej pojawiających się objawów anemii wyróżniamy:
- Bladość skóry,
- Suchość i łuszczenie się skóry,
- Ospałość,
- Osłabienie,
- Zmęczenie,
- Zaburzenia koncentracji,
- Zawroty głowy,
- Kołatanie serca,
- Rozdrażnienie,
- Częste uczucie zimna.
W każdej sytuacji, kiedy zauważymy się siebie niepokojące objawy powinniśmy udać się do lekarza pierwszego kontaktu – dorośli do internisty, dzieci do pediatry . Specjalista po przeprowadzeniu wywiadu i zbadaniu pacjenta, powinien skierować go na badania laboratoryjne, które pomogą określić podtyp anemii.
Podstawowym badaniem laboratoryjnym jakie się wykonuje w diagnostyce choroby jest morfologia krwi z automatycznym rozmazem, ale przy podejrzeniu niedokrwistości warto od razu wykonać badanie określające poziom żelaza we krwi. O anemii spowodowanej niedoborem żelaza świadczy niska ilość krwinek czerwonych oraz ich objętość, niskie stężenie żelaza, obniżony hematokryt i niskie stężenie hemoglobiny w krwince. Obniżone wartości poniższych norm świadczą o niedokrwistości.
Normy erytrocytów wynoszą odpowiednio:
- Kobiety – 4,2 – 5,4 mln/mm3,
- Mężczyźni – 4,7-6,2 mln/mm3,
- Noworodki – 6,5-7,5 mln/mm3.
Normy hemoglobiny wynoszą odpowiednio:
- Kobiety -12-16 g/dl,
- Mężczyźni – 14-18 g/dl,
- Noworodki -14,5 – 19,5 g/dl.
Normy hematokrytu wynoszą odpowiednio:
- Kobiety -35-47%,
- Mężczyźni – 42-52%,
- Noworodki -44 -80%.
Na portalu Badamysie.pl można zakupić gotowy „Pakiet niedokrwistości niedoborowych”, w skład którego wchodzą badanie takie jak: morfologia, retykulocyty, OB, żelazo, ferrytyna, transferryna, witamina B12. Kwas foliowy, CRP, TSH. Taki pakiet warto wykupić zawsze kiedy dokucza nam apatia, zmęczenie, senność, gorsze samopoczucie.
Rodzaje niedokrwistości
Anemia wywołana niedoborem żelaza jest najbardziej znaną i najczęściej występującą postacią choroby. Jak sama nazwa wskazuje, niedokrwistość spowodowana jest niskim stężeniem żelaza we krwi. Do takiej sytuacji dochodzi kiedy nie dostarczamy organizmowi odpowiednich porcji żelaza (np. osoby będące na różnych dietach), przy słabym wchłanianiu żelaza (np. u osób po operacji żołądka), podczas przewlekłej utraty żelaza (np. podczas obfitej miesiączki, przy krwawieniach z przewodu pokarmowego, przy krwawieniach z dróg moczowych (np. przy kamicy nerkowej, nowotworach, polipach). Anemia może też się pojawić w sytuacji, kiedy nie ograniczyliśmy podaży żelaza do organizmu, ale organizm potrzebuje go w większych ilościach – dotyczy to m.in. kobiet w ciąży czy kobiet karmiących piersią. Charakterystycznymi objawami są: blada skóra, sucha i pękająca skóra, kruche paznokcie i włosy, zaczerwieniony język, cienie pod oczami, obniżona odporność i podatność na infekcje, skłonność do omdleń, zaburzenia koncentracji, rozkojarzenie, senność, drażliwość, ciągłe uczucie zmęczenia.
Anemia pokrwotoczna jest następstwem utraty dużej ilości krwi. Do takiej sytuacji może dojść w wyniku dużego urazu, masywnego krwotoku, przewlekłych krwotoków, krwawienia z dróg rodnych i z przewodu pokarmowego. Anemię pokrwotoczną charakteryzują: zimne, ulewne poty, problemy z oddawaniem moczu, obniżona temperatura ciała, zaburzenia świadomości, utrata przytomności, wstrząs hipowolemiczny nazywany również wstrząsem krwotocznym. Warto wiedzieć, że leczenie tej niedokrwistości możliwe jest tylko przy prawidłowo działającym szpiku kostnym.
Anemia towarzysząca chorobom przewlekłym nie jest niczym zaskakującym. Do niedokrwistości może dojść przy infekcjach i zapaleniach bakteryjnych, wirusowych oraz grzybiczych, przy nowotworach, przy reumatoidalnym zapaleniu stawów, przy toczniu rumieniowatym, przy chorobach przewodu pokarmowego, w chorobach nerek, przy wrzodach żołądka. W terapii najważniejsze jest leczenie choroby głównej.
Anemia megaloblastyczna to choroba, którą cechuje nieprawidłowe wytwarzanie i zwiększona objętość erytrocytów, czyli krwinek czerwonych, a następnie skrócony czas ich życia (spowodowany nadmiernym ich niszczeniem w tkankach oraz w szpiku kostnym). Do takiej sytuacji dochodzi głównie przy niedoborze witaminy B12, która jest odpowiedzialna za prawidłowe łączenie nici DNA, a także niedoborze kwasu foliowego, którego brak prowadzi do podziału komórek. Ta postać anemii dotyczy osób, których dieta jest uboga w witaminę B12 i kwas foliowy, które nadużywają alkoholu, które zmagają się z zakażeniem tasiemcem – bruzdogłowcem szerokim, które zmagają się z nowotworem, które przyjmują leki przeciwgruźlicze i przeciwpadaczkowe, ale też kobiet w ciąży i karmiących dziecko piersią. Jednymi z częstych przyczyn tej postaci anemii są również choroba Addisona-Biermera i choroba Leśniowskiego – Crohna. Objawami anemii megaloblastycznej są np.: przebarwienia skóry, utrata smaku, drętwienie kończyn, mrowienie kończyn, zaburzenia wzroku, zaburzenia w oddawaniu moczu, osłabienie mięśni, problemy z zachowaniem równowagi, utrata apatytu, utrata łaknienia, częste biegunki lub zaparcia, ale też powiększenie śledziony czy wątroby.
Anemia hemolityczna związana jest ze wcześniejszym rozpadem czerwonych krwinek, czyli erytrocytów. Ta postać choroby może być nabyta lub wrodzona. Często dochodzi do niej przy nieprawidłowym przetoczeniu krwi, w zakażeniach bakteryjnych, przy sztucznych zastawkach serca. Objawami anemii hemolitycznej są np. podwyższona temperatura ciała, ciemne zabarwienie moczu i stolca, zażółcenie skóry i oczu, bóle okolicy krzyżowo-lędźwiowej, zaburzenia pracy wątroby i śledziony, owrzodzenia kończyn, obrzęki kończyn,apatyczność.
Anemia aplastyczna charakteryzująca się spadkiem poziomu wszystkich krwinek w wyniku zaniku szpiku kostnego. Ten rodzaj choroby może mieć postać nabytą, ale i wrodzoną. Warto wiedzieć, że według statystyk ta postać anemii występuję bardzo rzadko, bo 2-3 razy na 1000000 przypadków. Anemię aplastyczną mogą wywołać choroby autoimmunologiczne, choroby tkanki łącznej, zakażenia wirusowe, ale też chemioterapia czy radioterapia. Warto wiedzieć, że także styczność pacjenta z benzenem, rozpuszczalnikami organicznymi, substancjami do nawożenia gleb, silnymi środkami owadobójczymi czy niektórymi lekami (np. kilkoma antybiotykami, lekami na reumatoidalne zapalenie stawów, ale i popularną pyralginą czy penicyliną) mogą się przyczynić to zachorowania na ten rodzaj anemii. Charakterystycznymi objawami choroby są np.: krwawienia z dziąseł i jamy ustnej, nadmierne zmęczenie, osłabienie, senność, napady duszności, podwyższona temperatura ciała, dreszcze, skłonność do powstawania siniaków czy samoistne krwawienia.
Anemia sierpowata jest chorobą hemolityczną, która wynika z mutacji punktowej w genie kodującym łańcuch hemoglobiny erytrocytów. Jest to choroba dziedziczna. Objawami tej postaci anemii są: blada skóra, blade zabarwienie owłosienia, opuchlizna dłoni, opuchlizna stóp, silne bóle brzucha, wrzody, niedotlenienie organizmu, jak również martwica kości, uszkodzenie serca, uszkodzenie płuc, przez co może dojść nawet do śmierci.
Anemia u kobiet w ciąży również jest jedną z postaci choroby. Kobiety spodziewające się dziecka mają większe zapotrzebowanie na żelazo, a ponadto mogą u nich wystąpić zaburzenia wchłaniania tego pierwiastka. Co więcej, u kobiet w ciąży wzrasta również zapotrzebowanie na kwas foliowy i witaminę B12. Warto kontrolować ich poziom podczas regularnych badań. Objawami niedokrwistości w przypadku przyszłych matek są: bóle brzucha, niedociśnienie, bóle i zawroty głowy, gorsze samopoczucie, osłabienie, wypadanie włosów i łamliwość paznokci. Kobiety, u których wystąpią powyższe objawy bezwzględnie powinny udać się do lekarza, gdyż anemia może stanowić zagrożenie dla rozwijającego się płodu lub może doprowadzić do przedwczesnego porodu.
Leczeniem anemii, bez względu na to jaką przyjmuje ona postać powinien zająć się lekarz. Tylko specjalista jest w stanie zaproponować odpowiednią, bezpieczna dla zdrowia terapię. Błędem jest przyjmowanie na własną rękę, bez konsultacji z lekarzem żelaza i suplementów diety. Należy wiedzieć też, że wcześniej rozpoznana choroba jest łatwiejsza do wyleczenia i minimalizuje ryzyko powikłań.
Z pewnością bezpieczna i warta zastosowania jest odpowiednio zbilansowana dieta – taka, która uzupełni niedobory żelaza w organizmie. W opracowaniu takiej diety najlepiej pomoże dietetyk. Warto też pamiętać o spożywaniu produktów bogatych nie tylko w żelazo, ale również inne witaminy i minerały. Duże ilości żelaza zawierają w sobie np.: podroby, wątróbka, nerki, ryby, żółtka jaj, śliwki suszone, szpinak, brokuły, rzepa, rośliny strączkowe, rzeżucha, natka pietruszki, maliny, porzeczki, winogrona.
